Górnośląskie Koleje Wąskotorowe od lat cieszą się nieustanną popularnością, będąc nie tylko lubianą atrakcją turystyczną i świadkiem historii regionu, ale również środkiem transportu umożliwiającym sprawne i przyjemne przemieszczanie się pomiędzy miejscami atrakcyjnymi turystycznie. Tradycyjnie największym zainteresowaniem cieszą się Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Zalew Nakło-Chechło. Coraz większą popularnością cieszą się także Bytom, ceniony za swoją wybitną architekturę, oraz Tarnowskie Góry, znane z historycznego starego miasta i znakomitej oferty gastronomicznej.
Łącznie w roku 2024 uruchomiliśmy 514 pociągów pasażerskich, które przewiozły razem 25 308 osób. Ogólnodostępne pociągi kursowały także podczas Święta Szlaku Zabytków Techniki oraz obchodów 170-lecia naszej kolei.
W 2024 roku Industriada odbyła się 1 czerwca. Na odwiedzających nas turystów czekało wiele atrakcji: przejażdżki pociągiem, jeden z nielicznych czynnych parowozów w kraju – nasz kultowy „Ryś”, przewodnicy, inscenizacje historyczne, industrialny plac zabaw dla najmłodszych oraz pokaz tańca i ognia. Tego wyjątkowego dnia stację Bytom Karb Wąskotorowy odwiedziło około 4 tysięcy osób, z czego blisko 2 tysiące skorzystały z przejazdów pociągami.
Kolejnym ważnym wydarzeniem były obchody stusiedemdziesięciolecia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, które odbyły się w dniach 5 i 6 października. Nasza kolej jest najstarszą wąskotorówką w Polsce oraz drugą najstarszą koleją tego typu w Europie. W tej konkurencji wyprzedza nas jedynie zlokalizowana w Walii Ffestiniog Railway, która powstała w 1836 roku. Mimo niesprzyjającej aury w tych dniach odwiedziło nas około 4 tysięcy osób, a z możliwości przejazdu pociągiem skorzystało 1600 podróżnych.
Dużym zainteresowaniem cieszyły się organizowane przez nas imprezy o charakterze edukacyjnym. Szczególnie cieszy nas popularność wycieczek edukacyjnych z cyklu „Kultura Przemysłowa Ziemi Tarnogórskiej”. To nie tylko przejazd koleją wąskotorową, ale także opowieść o ludziach, dzięki którym powstały Tarnowskie Góry, spacer po malowniczej Hałdzie Popłuczkowej Kopalni Fryderyk, pogawędka o gwarkach wydobywających srebro oraz spacer po historycznej stacji Bytom Karb Wąskotorowy, będącej sercem naszej wąskotorówki. Wydarzenie to już drugi rok z rzędu przyciągało tłumy pasjonatów lokalnej historii oraz przemysłu, a blisko 400 wejściówek rozeszło się jak świeże bułeczki.
Imprezy z cyklu „Nocna szychta” miały całkowicie rozrywkowy charakter, oferując wspólne pieczenie kiełbasek przy ognisku, wieczorne zwiedzanie zaplecza technicznego wąskotorówki oraz późnowieczorny przejazd otwartymi wagonami z Bytomia do Miasteczka Śląskiego i z powrotem. Była to doskonała okazja do beztroskiej zabawy podczas niespiesznej podróży przez mroki ciepłej letniej nocy. W roku 2024 z tej oferty skorzystało blisko 350 osób.
W ubiegłym roku po raz pierwszy bytomska wąskotorówka uczestniczyła w Nocy Muzeów, przyciągając blisko 240 gości. Kolejne 2400 osób skorzystało z przejazdów pociągami uruchamianymi na zamówienie grup zorganizowanych, najczęściej szkół. Kilkukrotnie z naszej oferty skorzystały również osoby prywatne, które zdecydowały się w nietypowy sposób świętować urodziny.
Działalność kolei to nie tylko pociągi; to także remonty infrastruktury i taboru. W roku 2024 wyremontowaliśmy odcinek toru w pobliżu dawnego kamieniołomu „Bobrowniki”. Rozpoczęliśmy także remont nieczynnych od dawna torów na samej stacji, z zamiarem odtworzenia całego jej historycznego układu torowego. Sekcja automatyki kontynuowała remont urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Między innymi zainstalowano i uruchomiono dwa klasyczne kolejowe zegary, a dzięki specjalistycznemu kablowi podarowanemu przez firmę TeleFonika odtworzono oraz podłączono semafor, który został skradziony wiosną 2024 roku. Dodatkowo zabudowano dwa elektryczne napędy rozjazdów. Kontynuowane były również prace związane z odbudową tras pędniowych w sąsiedztwie nastawni. Prace we wnętrzu nastawni obejmowały odtwarzanie instalacji elektrycznej, tynkowanie, malowanie, zabudowę regałów magazynowych oraz urządzanie warsztatu.
Dzięki wsparciu firmy Kanlux z Radzionkowa udało się zmodernizować oświetlenie na stacji Bytom Karb Wąskotorowy. Poziom bezpieczeństwa i komfort pracy wzrósł, a zużycie energii elektrycznej spadło! Dziękujemy!
Koniecznie trzeba również wspomnieć o remontach i naprawach taboru. Wagony i lokomotywy, aby mogły bezpiecznie i wygodnie przewozić turystów, wymagają stałej i troskliwej opieki. Przed sezonem wykonaliśmy przeglądy i bieżącą konserwację wszystkich wagonów pasażerskich oraz lokomotyw. Przeprowadziliśmy remont jednego z wagonów krytych, który teraz służy jako mobilny warsztat, oraz naprawę główną wagonu bagażowo-rowerowego z 1898 roku. Ukoronowaniem tegorocznych prac było zakończenie pierwszego etapu odbudowy jedynego na świecie zachowanego egzemplarza parowozu typu „Bytom”, znanego także jako Tw47. Było to możliwe dzięki dotacji przyznanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Naszym marzeniem jest, aby sędziwy „Bytom” znów wyruszył na stalowy szlak. Remont tego parowozu omówimy szerzej wkrótce.
Rok 2024 to także rok intensywnych prac budowlanych prowadzonych w pobliżu linii kolei wąskotorowej. To przede wszystkim budowa centrum przesiadkowego w Miasteczku Śląskim – jedynego miejsca w Polsce, gdzie stacja kolei wąskotorowej jest zintegrowana ze stacją kolei normalnotorowej, dworcem autobusowym oraz zespołem nowoczesnych parkingów. Oprócz tej bezpośrednio związanej z wąskotorówką inwestycji, liczni wykonawcy prowadzili w pobliżu naszych torów prace na zlecenie Polskich Linii Kolejowych, związane z przebudową stacji Bytom oraz modernizacją jednej z najważniejszych linii kolejowych w Polsce – Magistrali Węglowej, łączącej Górny Śląsk z portami morskimi. Roboty te, choć nie były bezpośrednio związane z remontami i przebudową naszych torów, miały wpływ na naszą codzienną działalność. Konieczne było bieżące koordynowanie prac prowadzonych na zlecenie Polskich Linii Kolejowych z codziennym funkcjonowaniem naszej wąskotorówki. W ramach tych działań nad naszym torem powstały nowy wiadukt oraz nowy peron normalnotorowej stacji Bytom Karb.
Na koniec warto wspomnieć o znaczącym ułatwieniu dla naszych podróżnych – w roku 2024 udało nam się nawiązać współpracę z Ministerstwem Infrastruktury, dzięki czemu wprowadziliśmy na naszej kolei pełny zestaw ulg ustawowych. Teraz wszyscy, którzy mają uprawnienia do przejazdów ulgowych na kolei normalnotorowej, mogą z tych samych ulg korzystać także w pociągach kolei wąskotorowej. Wszystko to było możliwe dzięki niestrudzonej pracy wolontariuszy i pracowników Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz wsparciu władz Bytomia, Tarnowskich Gór, Miasteczka Śląskiego oraz województwa śląskiego. Ze względu na trudną sytuację finansową samorządów nie mogliśmy jednak w ubiegłym roku liczyć na wsparcie w tej skali, co w latach poprzednich. Spowodowało to konieczność odłożenia niektórych planowanych prac na przyszłość. Wierzymy jednak, że te trudności są przejściowe i włodarze miast, będący właścicielami Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, pokonają je w przyszłości.